determinable หรือ random

เคยคิดมั้ยว่าโลกเรา determinable หรือ random

ความหมายของเราในที่นี้ก็คือ determinable หมายถึงจักรวาลที่จากสถานะทุกอย่างในปัจจุบัน สามารถบอกถึงสิ่งที่จะเกิดในอนาคตได้ทุกอย่าง (บอกได้ไม่ใช่คนบอกได้เพราะสมองคนไม่น่าจะเก่งพอ แต่หมายถึงอนาคตถูกกำหนดไว้ตายตัวจากสิ่งที่เกิดในปัจจุบัน และปัจจุบันก็ถูกกำหนดอย่างตายตัวด้วยสิ่งที่เกิดขึ้นในอดีต)

ส่วน random หมายถึงไม่มีทางใดเลยที่จะบอกอนาคตได้จากปัจจุบันได้อย่างแน่นอน เพราะมี factor พื้นฐานที่ random อยู่ - ไม่ใช่ random เพราะความ complicate จนอธิบายไม่ได้ (ด้วยสมองมนุษย์) แต่ random ด้วยพื้นฐานของมันเอง นั่นคือไม่ใช่ random แบบ function random ในคอมพิวเตอร์ด้วย (เพราะนั่นไม่ใช่ random ที่แท้จริง)

ถ้าว่าในทางศาสนา detemiable ก็เหมือนกันโชคชะตาฟ้าลิขิตที่ถูกกำหนดมาและเปลี่ยนแปลงไม่ได้ (ฟ้าลิขิตก็คือกฎฟิสิกส์สั่งให้เป็นไปตามนั้น จากตัวแปรต่างๆ ในอดีตถ้าจะมองกลับมาทางวิทย์) ส่วน random ก็เหมือน free will ที่ขึ้นอยู่กับเรา ไม่ได้ขึ้นอยู่กับโชคชะตา แต่อันนี้จะมองเจาะจงกับมนุษย์มากเกินไปเพราะถ้าพูดแบบนี้ก็แปลว่าสิ่งอื่นที่ไม่มีชีวิตไม่มี randomness แต่ละศาสนาที่มีบนโลกก็สอนต่างๆกันไปในเรื่องนี้ แต่ถ้าเป็นความเชื่อส่วนตัว ผมเชื่อว่ามีทั้งโชคชะตาที่กำหนดกรอบคร่าวๆ และ free will ที่เราก็สามารถเปลี่ยนแปลงอะไรด้วยตัวเองได้ ปัญหาก็คือว่าเราไม่สามารถรู้ได้ว่า free will นั้น "free" จริง (รู้ได้ไงว่าไม่ได้มีอะไรอย่างอื่นดลใจให้คิด)

มองในทางฟิสิกส์ กฎฟิสิกส์ในปัจจุบันจริงๆ แล้วยังก้าวหน้าไปน้อยมากเมื่อมองให้ลึกถึงสิ่งที่เรายังไม่รู้เกี่ยวกับธรรมชาติ จริงๆ แล้วมันไม่ได้บอกอะไรเท่าไรด้วยซ้ำเกี่ยวกับว่าสิ่งต่างๆ มี random factor มั้ยหรือ determinable อย่างแน่นอน เพราะกฎและทฤษฎีต่างๆที่เรามีอยู่ ก็ใช้อธิบายได้โดยมี limitation ของมันอยู่ และเราก็ไม่มีวันรู้ว่ามีกฎไหนเป็น absoloute truth หรือไม่ (คือมีกฎไหนที่เป็นกฎของธรรมชาติจริงๆ หรือไม่) เพราะการทดลองก็มี limitation เราสร้างกฎเหล่านี้ขึ้นมาเพื่อพยายามเข้าใจและอธิบายและทำนายให้ได้ อย่างไรก็ตามนักฟิสิกส์แต่ละคนก็จะมีความเชื่อในเรื่อง determinable หรือ random เป็นของตัวเอง เช่น Einstien เชื่อว่า "God doesn't play dice"

ถ้าเราผูกเวลาเข้ากับเรื่อง determinable กับ random ผมคิดว่า random เป็นสิ่งที่น่าจะเป็นจริงมากกว่า เพราะลองคิดถึงว่าทุกสิ่งทุกอย่าง determinable จริง ทุกอย่าง ณ ทุกเวลาก็ถูกกำหนดไว้แล้วจากเงื่อนไขเริ่มต้นที่เวลาเท่ากับ 0 (ถ้ามีเหตุการณ์เวลาเท่ากับ 0) ดังนั้นทุกอย่างก็เหมือนกับเกิดขึ้นแล้ว แล้วเวลาจะมีความหมายอะไร เหตุการณ์ทุกอย่างก็จะเหมือนเกิดขึ้นพร้อมกัน นั่นคือ collapse มารวมกันที่ ณ จุดๆ เดียวของเวลา

ในทางกลับกัน randomness สามารถผูกเข้ากันกับเวลาได้ดีกว่า เมื่อเวลาผ่านไปขณะหนึ่งๆ ก็มีสิ่ง random เกิดขึ้นมาปริมาณหนึ่งๆ ที่เป็นตัวสร้างอนาคตที่ determine จากอดีตไม่ได้ทุกอย่าง (อาจจะบอกอย่างคร่าวๆ ได้แต่บอกเป๊ะๆ ไม่ได้เพราะไม่รู้ว่าสิ่งที่ random จะได้ผลอย่างไร) สิ่งที่เกิดอย่าง random ทำให้เวลามีความหมายเพราะทำให้มีสิ่งที่ยังไม่เกิดขึ้นได้ ซึ่งมันยังไม่เกิดขึ้นมาเพราะไม่มีอะไรบอกได้ว่าจะเกิดอะไรขึ้น (แม้แต่ตัวจักรวาลเองก็ไม่รู้ เพราะ random ที่แท้จริงย่อมรู้ผลก่อนไม่ได้)

ปัญหาที่ random จะมีก็คือจักรวาลนี้สร้างอะไรที่ random ในรากฐาน (fundamental) ของมันได้อย่างไร? กลไกขอการ random เป็นอย่างไร? กลไกของการ random นี้ต้องเป็นกลไกที่ไม่สามารถ determinable เพราะถ้าเราบอกกลไกของการ random ที่ determinable ได้ ก็จะทำให้เรา determine สิ่งที่ random จะสร้างได้ซึ่งทำให้มันไม่เป็น random ที่แท้จริง อีกปัญหานึงก็ของ random ขัดกับหลักเหตุผลเพราะว่าเหตุผลคือทุกสิ่งเกิดจากเหตุและบอกผลได้โดยเหตุ แต่ random ไม่มีเหตุ และแน่นอนว่าบอกผลไม่ได้ หรือว่าหลักเหตุของเราผิด?

เรื่องนี้เป็นเรื่องที่คิดไม่ออกซะที ใครคิดอะไรออก ช่วย comment ด้วยนะครับ